Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – Röntgen, MR, sonar sitemleri üzere çeşitli dalgaları kullanan teknolojik araçlar dışarıdan bakıp göremediklerimizi gün yüzüne çıkarıyor. İnsan vücuduna baktığınızda göremediğiniz iç organları, denizdeki dalgalarda göremediğiniz canlıları bu sistemlerle görebilirsiniz. Lakin göremediğimiz ve merak ettiğimiz tek yer yalnızca deniz ve insan değildi. Uzaya bile göz atabilirken, yeraltında olanlara şahit olamıyoruz. Ta ki yerin kilometrelerce altından başlayan ‘P’ dalgalarının sismograflara ulaştığı birinci ana kadar: Deprem! Saatlerce enkazdan gelecek sevindirici bir haber beklerken, sessizlik davetiyle molozlar ortasında ömür kırıntısı ararken, STM’nin (Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret A.Ş.) ‘DAR’ isimli sistemi, Fransız arama kurtarma gruplarını kendine hayran bırakmıştı. DAR, enkazdan pek çok can kurtarılmasını milimetrik duvar ardı görüşüyle sağlamış ve diğer canlar kurtarmak için vakit kazandırmıştı. Binaların enkaz olmadığı bir yapı stokuna kavuşana kadar, enkazların ömür umudu olmasını sağlayan DAR, aslında ne? Askeri operasyonların, afetlerin, yer biliminin ve arkeolojik çalışmaların ışığı olacak sistem nasıl çalışıyor? Savunma ve Denizcilik Araştırmacısı Kozan Selçuk Erkan ile Ondokuz Mayıs Üniversitesi Afet Eğitimi ve İdaresi Uygulama ve Araştırma Merkezi’nden Prof. Dr. Afşin Ahmet Kaya, dünyanın sayılı duvar gerisi radarlarından ‘DAR’ı ve hızlanan kurtarma operasyonlarını Milliyet.com.tr’ye anlattı.
ABD, ÇİN VE TÜRKİYE’DE DEVREDE!
İsmi kısaca ‘DAR’ da olsa fonksiyonu uzun uzun anlatılabilecek olan duvar gerisi radar, ultra geniş bant (UGB) sinyaller vasıtasıyla, görsel erişim imkânının olmadığı, kapalı yerlerde bulunan sabit ve hareketli ögelere ilişkin pozisyon bilgilerini iki boyutlu olarak elde etmek için kullanılıyor. Sistem rehine kurtarmaktan, terörle çabaya, iç güvenlik operasyonlarından afetlere kadar, pek çok farklı senaryoda kıymetli rol oynuyor. Deprem, çığ, yangın üzere çeşitli afetler sonrasında arama kurtarma faaliyetleri, insan ticareti ve göçmen kaçakçılığı ile gayret üzere sivil gayeler için de kullanılabilen yerli ve ulusal sistemi üreten sayılı ülkelerden biri de Türkiye. Üstelik de büyük bir başarıyla!
Kozan Selçuk Erkan STM’nin envantere kazandırdığı DAR için, “Çok kaliteli bir sistem ürettik. Yani Afrika’da acayip kıymetli olan bir versiyonu olan bu aygıtlar, şu anda Türkiye’de bence ondan daha da kalitelisi var. Isı farkını çok hakikat verdiği için çok başarılı biçimde gösteriyor. Bu özellik başkalarında yok, tahminen Amerikan Deniz Kuvvetleri’nin kullandığında vardır. Fakat bu sistemleri çok üreten de yok. Çin üretiyor, Fransızların çok büyük işler için değil de, daha farklı maksatlı olarak bölgeyi görmeye çalıştıkları bir radarları var. Lakin STM’ninki üzere bu türlü kaliteli ve gelişmiş olan Amerika’da var bir tane” diyor.
‘6 ŞUBAT’TA FRANSIZLAR HAYRAN KALDI’
STM’nin DAR’ı savunma sanayiinde değerli bir gelişimdi. Üstelik bu stil aygıtların geliştirilmesi ve bunlardan yararlanarak yararlı işler yapılması sırf cephede olacak diye bir kural yoktu. Yani DAR, öbür alanlarda da kullanılabilirdi. Hayatta kalmak da bir savunmaydı, hayat kurtarmak da. Vakte, tabiata ve kusura karşı da savunulacak şeyler vardı. Büyük sarsıntıdan sonra artçı sarsıntıları, yanlış inşa edilmiş yapıların enkaz yığını içinde hisseden depremzedeleri kurtarmak da tam olarak buydu. 6 Şubat’ta DAR, yardım için gelen Fransız grupları de hayat kurtarırken kendine hayran bırakmıştı. Karmakarışık molozların ortasında neredeyse hiç yanılmadan depremzedelerin yerini işaret etmeyi başardı. Kozan Selçuk Erkan, Fransızların DAR hakkındaki anılarını söyle paylaştı:
“Arama-kurtarma takımları 6 Şubat Depremleri’nde Fransız grubuyla bir arada DAR’ı kullandı. Yalnızca Fransız grubuyla de değil, kullanılabilecek her yere gidip de kullandılar. Fransızların tercümanı olan arkadaşım, onların öve öve bitiremediğini ve DAR’ı satın almak için yardım istediklerini söylemişti. DAR, ısı farkını bile size söyleyebiliyor şu anda. Kurtarabilecekleri 5 ila 7 metre ötede biri olduğuna dair ikaz veren sisteme güvenerek oraya ulaşmışlar. Herkes şaşırmış, 7 metre öteyi nasıl görüyor diye ve nitekim de 7 metre ötede çıkmış depremzede ve kurtarılmış. DAR’ın yanılma yapı birkaç santimlik oluyor. Bugün AFAD Çin’in çok daha kolay sistemlerini, jandarma ise DAR’ı kullanılıyor.”
DAR sahiden de arama kurtarmayı hızlandırıyor ve oburlarının kurtarılması için vakit kazandırıyordu. Böylece ‘altın saatler’de kıymet biçilmez haberler daha çok duyuluyordu. Enkazda toz, kir ve ömür çabası dolu birinci 72 saatte öteki hangi aygıtlar kullanılıyor? Prof. Dr. Afşin Ahmet Kaya anlattı.
“Bir enkaz başında, 2-3 saatlik vardiya ile 24 saat çalışma temeline nazaran toplam 50 ila 100 arama kurtarma çalışanı çalışabilir. Enkazda birinci 72 saat çok kıymetlidir. Buna ‘altın saat’ denir. Enkaz altındaki beşerler yaralanmamış dahi olsalar 72 saatlik susuzluk ölümcül sonuçlar doğurur. Ayrıyeten bina yıkılırken belli bir doğrulta yıkılmayıp, katlar ortası bütünlük bozulduğu için enkaz altındaki insanların yerlerini tespiti arama kurtarma faaliyetlerinin en değerli adımıdır. Bunun için ses, ısı ve koku almayla ilgili teknolojik ekipmanlar ve canlılar kullanılır. Arama kurtarma köpekleri ses ve kokuya hassas yetenekleriyle sıkça afet bölgesinde vazife alır. Teknolojik aletler ise termal kamera, akustik dinleme aygıtı, kızılötesi ışınlar ve radar ile görüntüleme sistemleridir. Enkaz altında yaşayan bir kişinin olup olmadığını tespit etmek için sismik akustik dinleme aygıtı kullanılır. Kelam konusu teknoloji en küçük sesi bile algılayabildiği için başka şahısların dinlerken sessiz olmaları istenir. Isıya hassas ve enkaz altında canlı olup olmadığının gösteren termal kameralar yerde ve insansız hava araçları aracılığıyla havadan tarama yapar. Kızılötesi ışınlar ve radar ile görüntüleme sistemleri yeni teknolojik sistemeler olarak karşımıza çıkar.” – Prof. Dr. Afşin Ahmet Kaya
SADECE AFETTE YA DA ASKERİ OPERASYONLARDA KULLANILMIYOR
DAR, yalnızca acı ya da gayret dolu anlarda kullanılan bir sistem de değil. Dünyadaki en âlâ örneklerinden birinin STM tarafından üretildiği bu radarlar, pek çok arkeolojik ve tarihi doküman ve kalıntının gün yüzüne çıkarılması için de değerli birer yardımcı. Üstelik ismi ‘duvar gerisi radar’ olsa da bu aygıtlar toprak altını görüntülemek için de kullanılabiliyor. Heyelan, çığ, sarsıntı, arkeoloji ve savunma alanlarında bakış açımızı genişleten ‘DAR’ ile ilgili Kozan Selçuk Erkan, “Toprak altında yakın aralarda, 5-6 metre üzere uzaklıklarda ya da 10 metrenin üzerine çıktığı da söyleniyor. Rastgele bir heyelan anında bu radarla insanları bulabiliyorsunuz. İlla duvar olmasına gerek yok yani. Üstelik yanılma hissesi da santim bazında. Ayrıyeten katı cisim, örneğin yumuşak toprak altında bulunan katı bir cisim tespit edilebiliyor. Yakın aralık yani bir yere yakın olan arkeolojik hafriyatlarda da, tıpkı bu aygıtlarla en azından orada bir cisim olup olmadığına dair fikir elde edebiliyorsunuz” dedi. Prof. Dr. Afşin Ahmet Kaya da, yaşandığında acı tablolarla karşılaşılan ve afete dönüşen tabiat olaylarının önlenmesine ait iletisiyle kelamlarını noktaladı.
“Afet ve acil durumlar ile uğraş lakin bir güvenlik kültürünün sonucu olabilir. Hayatımızın her kademesine dahil edeceğimizi güvenlik kültürüyle daha az ziyan görebilecek toplumlar, kentler, ülkeler ve medeniyetler kurabiliriz. Kültürün oluşması eğitimle olabilecektir. Eğitimlerin nitelikli ve daima olması, uygulamalarla desteklenmesiyle davranışa dönmüş bir eğitim yani kültür oluşturulabilir.”- Prof. Dr. Afşin Ahmet Kaya
Kaynak: Milliyet
bursa escort
çanakkale escort
çankırı escort
çorum escort
denizli escort
diyarbakır escort
düzce escort
edirne escort
elazığ escort
erzincan escort
Bir yanıt bırakın